Page 59 - Nguồn gốc dân tộc Việt Nam

Trong các nhà quí tộc Lạc-Việt thì nhà lạc-tướng Mê linh

là danh vọng nhất vì là giòng dõi của lạc-vương xưa. Con gái

lạc-tướng là Trưng-Trắc lại là người rất hào hiệp dũng cảm,

cho nên quan lại nhà Hán để ý lắm. Con lạc-tướng Châu-diên

là Thi-Sách là chồng Trưng-Trắc, tất cũng không phải là

người tầm thường, cho nên cũng bị quan lại nhà Hán kiềm

chế. Sau khi Tô-Định tựu chức, hẳn người đã dò biết được sự

tình bất bình của các nhà quí-tộc bản sứ và biết rằng giữa

hai nhà quí tộc ở Mê-linh và Châu-diên cái quan hệ hôn nhân

lại làm cho thanh thế của họ thêm to. Tô-Định ngờ rằng

ngoài quan hệ hôn nhân lại còn có cuộc đồng minh về chính

trị nữa. Lập tức Tô-Định liệu cách đối phó, bèn toan dùng

pháp luật để bắt giam Thi-Sách và Trưng-Trắc. Trước tình

thế bức xúc ấy, Trưng-Trắc bèn cùng chồng và em gái là

Trưng-Nhị hiệu triệu các đồng chí trong hàng quí-tộc bản xứ

để dấy nghĩa. Các nhà quí-tộc đã sẵn mối bất bình chất chứa

nên họ đều hưởng ứng một loạt. Cái mối bất bình của Trưng-

Trắc bị Tô-Định áp bức và mưu giết mất chồng chỉ là mồi lửa

để đốt đống rơm chất sẵn, đống rơm ấy tức là mối bất bình

chung của giai cấp quí-tộc bản xứ đối với chính sách đồng

hóa và những thủ đoạn tham tàn của quan lại nhà Hán. Cuộc

khởi nghĩa thành công mau chóng dễ dàng lại nhờ ở tinh

thần đoàn kết của các quí-tộc, mà tinh thần đoàn-kết ấy là

do một cuộc đào luyện ngấm ngầm trải gần ba thế kỷ nay,

bắt đầu từ cuộc thống nhất Lạc-Việt của An-dương-vương,

trải qua cuộc kháng chiến mười năm với quân nhà Tần và

non hai trăm năm sinh hoạt khá tự-do dưới sự ước thúc lỏng

lẻo của nhà Triệu và nhà Tây-Hán, đã kết tinh thành cái

manh nha của tinh thần dân tộc vậy. Chúng ta có thể nói

rằng cuộc khởi nghĩa của Trưng-Trắc, về chính-trị là tiêu