Page 56 - Nguồn gốc dân tộc Việt Nam

VII. SỰ PHÔI THAI CỦA DÂN TỘC VIỆT-

NAM

Chúng ta đã biết rằng trong thời Tây-Hán – trong 119

năm – chính sách nhà Hán đối với dân Lạc-Việt là chính sách

thả lỏng. Nhưng sau khi Vương-Mãng soán vị, sang đời Hán

trung hưng thì chính sách nhà Hán đối với các châu quận,

riêng về các châu quận mới mở ở xa, có chiều thay đổi.

Trước kia, quan Thứ-sử trông nom các châu cứ tháng tám

bắt đầu tuần hành rồi đến đầu năm sau trở về kinh đô không

ở nhất định tại châu trị. Đến đời Trung hưng thì đặt lệ kê-lại

các quan Thứ-sử không phải tự mình về kinh đô tâu việc

nữa, từ đó họ phải ở luôn tại trị sở, dẫu có tang cha mẹ cũng

không được bỏ chức. Sự thay đổi ấy tỏ rằng nhà Hán muốn

các quan Thứ-sử ở luôn trong châu quận để biết rõ mọi việc

và dễ kiểm soát các quan Thái-thú, tức là muốn thắt chặt

chính-sách đối với các quận vậy.

Ở châu trị, xung quanh quan Thứ-sử có các lại-viên giúp

việc gọi là tòng-sự-sử ; ở quận-trị dưới quan Thái-thú thì có

một viên Quận-thừa để thay mặt Thái-thú khi mắc việc :

xung quanh Thái thú thì có các duyên-sử chia ra các tào mà

làm việc, ví như công-tào-sử thì trông nom việc lựa chọn

người có công lao ; mỗi tào lại có các thư tá làm việc giấy

má. Các quan lại bực trên giúp việc Thứ-sử và Thái-thú có lẽ

đều là người Trung-quốc nhưng ở những bực duyên-sử và

thư-tá thì dùng cả người Trung-quốc và người bản xứ biết

chữ.

Tại các quận thì nhà Đông-Hán buổi đầu vẫn giữ chức

Đô-úy, có Đô-úy-thừa giúp việc, để cầm binh đồn trú. Binh