Page 98 - Đi Tìm Lẽ Sống
P. 98
Trường hợp này nhắc tôi nhớ lại những phát hiện đã được khẳng định qua
những cuộc kiểm nghiệm và thống kê của Annemarie von Forstmeyer [37] .
90% những người nghiện rượu trong nghiên cứu của bà đều trải qua cảm
giác vô nghĩa nặng nề. Số liệu điều tra của Stanley Krippner [38] cho thấy
100% những người nghiện ma tuý tin rằng “mọi thứ dường như vô
nghĩa.” [39]
Giờ chúng ta hãy chuyển qua câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống. Để bắt đầu,
tôi muốn làm rõ ngay từ đầu rằng bác sĩ liệu pháp ý nghĩa quan tâm đến ý
nghĩa hàm chứa trong mỗi tình huống mà một người phải đối diện trong đời
mình. Vì vậy, ở đây tôi sẽ không nói chi tiết về ý nghĩa cuộc sống của một
người theo nghĩa khái quát, mặc dù tôi không phủ nhận sự tồn tại của một ý
nghĩa lâu dài. Hãy xem xét một bộ phim để thấy sự tương đồng: bộ phim bao
gồm hàng nghìn bức ảnh riêng lẻ nối tiếp nhau, mỗi hình đều có nghĩa và
chuyển tải một thông điệp nào đó, song ta sẽ không thể hiểu được ý nghĩa
của cả bộ phim trước khi xem đến cảnh cuối cùng. Tuy nhiên, chúng ta cũng
không thể hiểu được bộ phim nếu không hiểu được từng thành tố của nó
trước, tức là từng bức ảnh riêng lẻ. Cuộc đời chẳng giống như vậy sao?
Chẳng phải ý nghĩa cuối cùng của cuộc sống cũng vậy, nó chỉ xuất hiện vào
thời khắc kết thúc, lúc cận kề cái chết hay sao? Và ý nghĩa cuối cùng này
phải chăng tuỳ thuộc vào việc có hay không có ý nghĩa hàm chứa trong mỗi
tình huống đã diễn ra trong đời - những điều đã tạo nên tri thức và đức tin
của mỗi người?
Từ góc độ của liệu pháp ý nghĩa, rõ ràng ý nghĩa và sự nhận biết ý nghĩa
cuộc sống hoàn toàn có thực chứ không phải là điều viển vông hay quá xa
vời. Nói chung, tôi xác định vị trí của nhận thức về ý nghĩa - của một người
trong một tình huống cụ thể - nằm giữa trải nghiệm “Aha” theo quan điểm
của Karl Bühler [40] và nhận thức Gestalt theo học thuyết của Max
Wertheimer [41] . Nhận thức về ý nghĩa khác với khái niệm truyền thống trong
điểm Gestalt bởi vì quan điểm Gestalt bao hàm nhận thức đột ngột về một
“hình ảnh” trên một “phông nền” trong khi nhận thức về ý nghĩa, theo tôi, cụ
thể đến mức con người nhận ra được khả năng đối mặt với hiện thực, hoặc
theo cách diễn đạt chân phương là nhận biết những gì có thể làm được trong
một tình huống nào đó.
Vậy một người làm thế nào để có thể tìm được ý nghĩa cuộc sống? Như
Charlotte Bühler [42] đã chỉ ra: “Tất cả điều chúng ta có thể làm là nghiên cứu
cuộc đời của những người dường như đã tìm ra được câu trả lời cho các câu
hỏi về ý nghĩa cuối cùng của đời người, và so sánh với những người chưa
tìm ra” [43] . Tuy nhiên, ngoài cách tiếp cận về tiểu sử, chúng ta cũng có thể