Page 97 - Đi Tìm Lẽ Sống
P. 97
những biểu hiện của “trạng thái tồn tại chân không” - theo cách gọi trong
liệu pháp ý nghĩa - gây ra, tức là cảm giác trống rỗng và vô nghĩa.
Không phải tất cả các ca trầm cảm đều xuất phát từ cảm giác trống rỗng,
cũng như không phải ca tự sát nào cũng do “trạng thái tồn tại chân không”
gây ra. Nhưng ngay cả trong các ca tự sát không phải do cảm giác vô nghĩa
gây ra thì sự bốc đồng dẫn tới quyết định tự tử của những người này cũng có
thể bị triệt tiêu nếu lúc ấy họ nhận ra ý nghĩa và mục tiêu có giá trị để sống.
Như vậy, nếu ai cũng có định hướng rõ ràng cho ý nghĩa cuộc đời mình
thì nguy cơ tự tử trong xã hội sẽ được ngăn chặn, vậy làm thế nào để những
người nung nấu ý định tự sát thay đổi quyết định, hay nói cách khác làm thế
nào để họ có thể tìm thấy ý nghĩa cuộc đời? Khi còn là một bác sĩ trẻ, tôi đã
làm việc suốt bốn năm tại bệnh viện công lớn nhất ở Áo, tại đây tôi đã phụ
trách khu dành cho các bệnh nhân bị trầm cảm nghiêm trọng - nhiều người
trong số họ được chuyển vào đây sau khi cố tự sát nhưng thất bại. Có lần tôi
đã nhẩm tính rằng có lẽ trong suốt bốn năm tại đây tôi đã biết tới mười hai
ngàn bệnh nhân có ý định tự kết liễu đời mình cùng với một kho kinh
nghiệm mà tôi đã đúc kết sau mỗi lần tiếp xúc với từng người. Tôi giải thích
với một bệnh nhân rằng các bệnh nhân khác đã nhiều lần kể cho tôi nghe họ
đã vui mừng như thế nào khi việc tự sát thất bại; hàng tuần, hàng tháng và
hàng năm sau, họ đã nói với tôi rằng hoá ra vẫn luôn có giải pháp cho vấn đề
của họ - chỉ cần họ có được một câu trả lời cho câu hỏi của họ, chỉ cần họ
tìm được một ý nghĩa cho cuộc đời họ. “Cho dù khả năng có được điều tốt
đẹp là vô cùng hiếm hoi, hàng ngàn người mới có một người”, tôi tiếp tục
giải thích, “thì ai có thể đảm bảo rằng anh không phải là một trong số những
người may mắn hiếm hoi đó, dẫu hạnh phúc đó đến sớm hay muộn? Nhưng
trước hết, anh phải sống để nhìn thấy ngày ấy đến, anh cần phải tồn tại để
nhìn thấy ngày ấy hừng sáng và từ lúc ấy, trách nhiệm sống sẽ không từ bỏ
anh”.
Để minh họa cho trường hợp thứ hai của chứng rối loạn tâm thần trên
diện rộng - sự kích động trong đám đông - cho phép tôi trích dẫn một thí
nghiệm từng được nữ tiến sĩ tâm lý học Carolyn Wood Sherif [35] thực hiện.
Bà đã thành công trong việc tạo ra những vụ kích động giả giữa các nhóm
hướng đạo sinh và thấy rằng những kích động chỉ giảm đi khi bọn trẻ hướng
mình vào mục đích của tập thể - tức là hợp sức để kéo chiếc xe chở thức ăn
của trại đang bị lún bùn. Ngay lập tức, bọn trẻ không chỉ được thử thách mà
còn đoàn kết với nhau qua ý nghĩa của một nhiệm vụ chung mà chúng cần
phải hoàn thành [36] .
Trường hợp thứ ba của chứng rối loạn tâm thần là sự nghiện ngập.