Page 13 - Đi Tìm Lẽ Sống
P. 13
tốt đẹp nhất trong chúng tôi đã không bao giờ trở lại. Đã có nhiều trình thuật
về những dữ kiện xảy ra trong các trại tập trung. Ở đây, các sự việc chỉ có ý
nghĩa nếu chúng là một phần trải nghiệm của con người. Khảo luận sau đây
sẽ cố gắng miêu tả bản chất đích thực của các trải nghiệm ấy. Đối với những
bạn tù của tôi, tôi sẽ cố gắng khắc họa những trải nghiệm của họ theo cách
hiểu hiện nay. Và với những người chưa từng ở trại, những miêu tả của tôi
có thể giúp họ hiểu và hiểu rõ hơn những trải nghiệm của rất ít tù nhân sống
sót và đang gặp khó khăn với cuộc sống hiện tại. Thông thường, họ không
muốn nói về những trải nghiệm ấy. Họ không cần một lời giải thích nào,
cũng như những người khác sẽ không thể hiểu được cảm nhận của họ khi ấy
cũng như bây giờ.
Tôi đã nỗ lực trình bày một cách hệ thống về chủ đề này, nhưng thật sự
đây là một việc rất khó, bởi vì tâm lý học cần sự nhận xét khách quan, khoa
học. Liệu những quan sát, nghiên cứu từ một tù nhân có đủ sự khách quan
cần thiết hay không? Những người ở ngoài trại tất nhiên sẽ có cái nhìn khách
quan hơn, nhưng họ lại không có đủ trải nghiệm thực tế để có thể đưa ra
nhận định về chân giá trị từ cuộc sống của những con người từng phải chịu
đựng bao đau đớn cùng cực. Chỉ có người trong trại mới hiểu được. Trong
tác phẩm của mình, tôi cố gắng không áp đặt bất kỳ ý niệm chủ quan nào, và
đó là điều thực sự khó khăn đối với một cuốn sách như thế này. Để nói lên
những trải nghiệm rất riêng của bản thân đôi khi cần phải có dũng khí. Tôi
đã định viết cuốn sách này mà không công bố tên tác giả, chỉ sử dụng số hiệu
trong tù của mình. Nhưng khi bản thảo hoàn thành, tôi nhận thấy rằng, khi
công bố sách mà giấu tên người viết thì cuốn sách sẽ bị giảm phân nửa giá
trị. Tôi cần phải chịu trách nhiệm với đứa con tinh thần của mình, và trước
hiện thực lịch sử. Tôi có thể khẳng định tôi là người không hề thích phô bày
sự việc, song trong quá trình thực hiện tập sách này, tôi giữ quan điểm trung
thành với hiện thực lịch sử, không cắt xén cũng không thêu dệt.
Tôi sẽ nhường phần phán xét cho các bạn - những độc giả đáng mến. Các
bạn có thể tự rút ra những luận điểm lý thuyết khô khan sau khi tìm hiểu nội
dung của cuốn sách. Những luận điểm này có thể góp phần vào việc nghiên
cứu tâm lý của người tù, được tiến hành từ sau Thế chiến thứ nhất; những
luận điểm này cũng không xa lạ với chúng tôi qua “hội chứng dây kẽm gai”.
Nhìn từ góc độ tích cực, Thế chiến thứ hai đã giúp giới nghiên cứu chúng tôi
bổ sung thêm kiến thức về “tâm lý học đại chúng” (xin phép được trích dẫn
thuật ngữ khá nổi tiếng và cũng là tựa đề một cuốn sách của LeBon). Cuộc
chiến ngoài đời cũng đã đem lại cho chúng tôi cả trại tập trung lẫn cuộc
chiến của các sợi thần kinh.
Mục đích tôi viết tập sách này là muốn nói lên những trải nghiệm của tôi